CÔNG AN THÀNH PHỐ CẦN THƠ
ĐỀ CƯƠNG TUYÊN TRUYỀN KỶ NIỆM 80 NĂM “TRẬN LÊ BÌNH” VÀ TRI ÂN CÁC ANH HÙNG, LIỆT SĨ ĐỘI CẢM TỬ QUỐC GIA TỰ VỆ CUỘC TỈNH CẦN THƠ (12/11/1945 - 12/11/2025)
Ngày 30/8/1945, tại Bugalô (trụ sở Hải quân cũ của Pháp tại bến Ninh Kiều) Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh Cần Thơ được thành lập với nhiệm vụ bảo vệ an toàn các cơ quan đầu não và các đồng chí lãnh đạo Đảng, chính quyền cách mạng; phát hiện ngăn chặn, bắt xử lý các phần tử chống đối, phá hoại thành quả cách mạng; Bảo vệ chặt chẽ các cơ sở vật chất, tài sản của cách mạng; Nghiêm trị với các đối tượng hình sự; Tích cực tuyên truyền, giáo dục Nhân dân xóa bỏ các hủ tục mê tín, dị đoan, ma chay đồng bóng; Thường xuyên tuần tra canh gác bảo vệ tuyệt đối an toàn tính mạng và tài sản của nhân dân.
Ngày 01/11/1945, thực dân Pháp đánh chiếm thị trấn Cái Răng cửa ngõ phía nam thị xã Cần Thơ với mục đích vừa áng ngữ bảo vệ thị xã Cần Thơ, vừa làm bàn đạp đánh chiếm rộng ra các vùng tự do, vùng kháng chiến. Nhà việc làng Thường Thạnh, tổng Định Bảo, huyện Châu Thành (Nhà truyền thống hiện nay) được chọn làm trụ sở Ban chỉ huy quân Pháp do quan ba Rouen (Ru Ăng) chỉ huy. Để tranh thủ nguồn lợi tiếp tế, lương thực thực phẩm Pháp kêu gọi người dân hồi cư, nhất là người Hoa được đi lại mua bán trao đổi tại chợ Cái Răng.
Quốc gia tự vệ cuộc nhận thấy trong thế giặc hung hãn, cần phải đánh một trận phủ đầu làm nhụt ý chí của chúng và tạo khí thế cho phong trào kháng chiến, sau khi trực tiếp trinh sát tình hình nắm rõ quy luật đi lại của chúng. Đồng chí Lê Bình - Trưởng Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh Cần Thơ nhận thấy phải tổ chức đánh một trận vào Sở chỉ huy quân Pháp đóng tại đây nhằm cổ vũ tinh thần đấu tranh của Nhân dân ta. Sau khi nghiên cứu, phương án “hóa trang kỳ tập” được lựa chọn. Một “Đội cảm tử” được thành lập gồm các đồng chí Bùi Quang Trinh, Cao Minh Lộc, Lê Nhựt Tảo, Trần Chiên do đồng chí Lê Bình trực tiếp chỉ huy. Trận đánh có sự phối hợp tham gia của các lực lượng khác như dân quân, du kích địa phương hỗ trợ bên ngoài.
Mờ sáng ngày 12/11/1945 (nhằm ngày mùng 8 tháng 10 năm Ất Dậu - 1945), các đội viên hóa trang thành Hoa kiều đi buôn trên hai ghe chất đầy mía, trái cây, gạo, heo tiến thẳng về thị trấn, các đơn vị phối hợp cũng trà trộn vào dân thường chiếm lĩnh các vị trí phân công, đi trước vào Sở chỉ huy địch, chớp thời cơ Lê Bình tiến ngay vào nhà việc lên cầu thang, đúng lúc tên quan ba Rouen đang đi xuống, đồng chí Lê Bình nổ súng, quan ba Rouen đổ người xuống, máu chảy lênh láng, ngay sau đó Lê Bình, Trần Chiên, Bùi Quang Trinh chạy lên lầu hạ lá cờ ba sọc của Pháp xuống thay lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên sở chỉ huy địch. Ngoài cổng Cao Minh Lộc, Lê Nhựt Tảo nổ súng diệt tên lính gác cổng tiến thẳng vào yểm trợ cho các đồng chí. Sau giây phút bàng hoàng, địch từ trong các phòng trên lầu phản công lại, cuộc chiến đấu không cân sức các chiến sĩ Quốc gia tự vệ cuộc đã anh dũng hi sinh khi chiến đấu đến viên đạn cuối cùng. Bên ngoài các lực lượng cũng nổ súng phối hợp tiêu diệt nhiều mục tiêu trong thị trấn. Nhận được tin báo Pháp đưa quân từ thị xã Cần Thơ vào hỗ trợ, ta buộc phải rút lui về Mỹ Khánh, huyện Phong Điền. Địch đưa các chiến sĩ của ta bị thương, bị bắt đem ra cầu Cái Răng bắn chết rồi vứt xác xuống sông Cần Thơ.
Trận “Hóa trang kỳ tập” đã tiêu diệt 27 tên, bắn bị thương 17 tên trong đó có viên quan ba Ruoen bị thương nặng phải chuyển gấp lên Sài Gòn trị thương. Về phía ta các đồng chí “Đội cảm tử” đã anh dũng hi sinh cùng một số đồng chí dân quân, du kích… chỉ 10 ngày sau khi thực dân Pháp nổ súng tái chiếm Cần Thơ, một bộ chỉ huy đã bị đập tan, bởi quyết tâm sắt đá và ý chí kiên cường của các đồng chí “cảm tử” Quốc gia tự vệ cuộc, buộc chúng phải rút toàn bộ quân ở Cái Răng, co cụm về thị xã Cần Thơ.
Chính quan ba Ruoen đã viết trên báo Nhân đạo (cơ quan Trung ương của Đảng Cộng sản Pháp): “Mặt trận Cái Răng do những người thanh niên Việt Nam rất trẻ chỉ huy. Họ tấn công vào Tổng hành dinh của chúng tôi tại Cái Răng…
Tôi bất tỉnh vì bị những vết thương khắp mình. Tôi đã được cứu sống và lương tâm đã được thức tỉnh. Tôi thấy chính nghĩa và tinh thần dũng cảm của một dân tộc. Với những khẩu súng tầm thường, họ xung phong quả cảm, không nao núng trước loạt súng liên thanh của chúng tôi quét vào họ. Tôi trông thấy họ hùng dũng tiến lên tấn công về phía chúng tôi. Một người thanh niên vượt lên khỏi làn súng. Anh ta xông lên hạ cờ ba sắc và treo cờ đỏ sao vàng lên, rồi ngã gục một cách dũng cảm phi thường…
Tôi không sợ súng, nhưng tôi khiếp sợ tinh thần chiến đấu của họ.
Tôi sẽ cố vận động Nhân dân Pháp cùng chúng tôi ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc Việt Nam sớm thành công…” .
Đối với Nhân dân Nam Bộ, nơi phải đương đầu trước với cuộc xâm lược lần thứ hai của thực dân Pháp (từ ngày 23/9/1945), là chiến trường đầu tiên trong cả nước thì Trận Lê Bình đã cổ vũ, kích lệ mạnh mẽ phong trào đấu tranh của Nhân dân từ khắp nơi trong vùng, là ngọn lửa đầu tiên thổi bùng khí thế cách mạng, khơi dậy truyền thống đấu tranh, niềm tự hào dân tộc khi có giặc ngoại xâm. Đập tan ý đồ của thực dân Pháp muốn xây dựng, bố trí quân tại thị trấn Cái Răng trở thành bàn đạp để mở rộng vùng chiếm đóng, giằng co với lực lượng cách mạng ở vùng tự do, phá tan ý đồ của địch muốn dựng nơi đây thành căn cứ bảo vệ từ phía Nam thị xã Cần Thơ.
Trận “hóa trang kỳ tập” vào Sở chỉ huy quân Pháp tại thị trấn Cái Răng của “Đội cảm tử” có tiếng vang xa và ý nghĩa lớn lao đối với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp nói chung và với Nhân dân Cần Thơ - Nam Bộ nói riêng, khơi dậy lòng yêu nước nồng nàn trong truyền thống chống giặc ngoại xâm bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt, trong bối cảnh đất nước mới giành được độc lập, tự chủ, chính quyền cách mạng còn non trẻ các thế lực đế quốc, tay sai, mưu đồ xóa bỏ chính quyền cách mạng, đặt lại nền thống trị, thì chiến công này không chỉ là chiến công đầu tiên có ý nghĩa lịch sử đối với Quốc gia tự vệ cuộc (nay là Công an thành phố Cần Thơ), mà còn có ý nghĩa lịch sử của toàn lực lượng Công an nhân dân Việt Nam trong những ngày đầu mới giành được độc lập dân tộc. Hơn bao giờ hết đây là thời điểm đất nước cần sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, tấm gương chiến đấu dũng cảm của anh hùng, liệt sĩ Lê Bình cùng “Đội cảm tử” đã cổ vũ tinh thần, khơi dậy lòng yêu nước của hàng vạn tuổi trẻ thanh niên đứng lên bảo vệ độc lập dân tộc Tổ quốc.
Tại thủ đô Hà Nội, chỉ 08 ngày sau trận đánh - ngày 20/11/1945, trong phiên Họp của Chính phủ lâm thời, do chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì đã đưa nội dung đầu tiên của chương trình nghị sự là bàn việc truy tặng công danh cho 05 đồng chí “Đội cảm tử” Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh Cần Thơ đã hi sinh tại Cái Răng và đây cũng là một trong những liệt sĩ đầu tiên của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược được Bác Hồ và Chính phủ truy tặng công danh.
Đồng chí Đại tướng Mai Chí Thọ - Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an), Trưởng Ty Công an Cần Thơ (1946 - 1948) đã nhận định “Trận đánh đã động viên, khích lệ, cổ vũ cho cán bộ và Nhân dân tỉnh Cần Thơ tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Để giành được chiến thắng, 05 đồng chí Quốc gia tự vệ cuộc trong đó có người chỉ huy thân yêu Lê Bình đã mãi mãi nằm xuống. Tiếc thương các anh, hàng ngàn đồng bào đã về dự lễ truy điệu những người anh hùng của mình. Trận đánh Cái Răng - Trận Lê Bình đã đi vào lịch sử” (Lịch sử Công an nhân dân tỉnh Cần Thơ, tập I giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954)).
Trong thời gian từ 1946 đến 1954, chợ Cái Răng được gọi là chợ Lê Bình, ở Hà Nội những ngày toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp, đường phố Charron được đổi tên là Lê Bình. Ngày nay nhiều tỉnh, thành có trường học, con đường được mang tên Lê Bình và các chiến sĩ “Đội cảm tử” Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh Cần Thơ. Nhạc sĩ Cửu Long đã sáng tác bài hát “Lê Bình ánh sao lòng ta” với ca từ bi tráng, tự hào nói về anh và các đồng chí trong “Đội cảm tử” năm xưa. Nhà văn Phương Hạnh năm 1992 đã viết ký sự lịch sử “Bình minh tiếng súng Cái Răng” tái hiện sinh động Trận Lê Bình năm 1945, ghi nhận chiến công, sự hi sinh, cống hiến của các lực lượng tham gia Trận Lê Bình và anh hùng liệt sĩ “Đội cảm tử” Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh Cần Thơ.
Ca dao vùng Cái Răng, có câu:
“Hỡi ai qua chợ Lê Bình
Nơi đây thấm máu hi sinh anh hùng
Quyết thề không đội trời chung
Với quân giặc Pháp hung hăng bạo tàn”.
Đồng chí Phạm Duy Khương, một cán bộ cách mạng lão thành ở Cần Thơ, đã viết:
“Đất kháng chiến Lê Bình xung trận
Phất cao cờ vẫy gọi tiến lên
Bưng biền thành thị đua chen
Tầm vông xông tới rửa hờn ngàn thu”.
Ngày 03/8/1995, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký Quyết định số 499/QĐ/KT/CTN truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho liệt sĩ Lê Bình; Ngày 01/3/2010, Quyết định số 226/QĐ-CTN truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho “Đội cảm tử” thuộc Quốc gia tự vệ cuộc Cần Thơ (nay là Công an TP Cần Thơ) đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Ngày 06/6/2006, Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ đã ban hành Quyết định số 1431/QĐ-UBND về việc xếp hạng di tích lịch sử văn hóa “Địa điểm chiến thắng của Đội Cảm tử Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh Cần Thơ năm 1945 (Trận Lê Bình)”; Ngày 22/6/2016, Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Quyết định số 801/QĐ-UBND giao cho Công an thanh phố Cần Thơ tiếp nhận, quản lý khai thác di tích lịch sử văn hóa Trận Lê Bình. Sau trùng tu với tên gọi Nhà truyền thống lực lượng Công an Cần Thơ, với hơn 400 hiện vật được trưng bày làm nhiều chủ đề, thể hiện đầy đủ chặng đường hình thành và phát triển của Công an thành phố Cần Thơ qua các thời kỳ. Thông qua các hiện vật, kỷ vật, khách tham quan có thể tìm hiểu thêm về truyền thống đấu tranh và xây dựng của lực lượng Công an Cần Thơ, một bức tranh toàn diện về những chiến công, cũng như những hi sinh mất mát mà bao thế hệ Công an Cần Thơ đã cống hiến cho sự bình yên của quê hương đất nước. Đây còn là tâm huyết, trách nhiệm của các thế hệ lãnh đạo Công an Cần Thơ, Công an lão thành qua các thời kỳ đối với lịch sử, với sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ hôm nay và mai sau. Là nơi để thế hệ trẻ Công an Cần Thơ hiểu thêm về quá khứ để thêm tự hào, tin tưởng vào hiện tại làm hành trang vững bước vào tương lai.
Với truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, ngày mùng 8 tháng 10 (âm lịch) hằng năm Đảng ủy, Lãnh đạo Công an thành phố tổ chức Lễ tưởng niệm để tri ân các anh hùng, liệt sĩ đã hi sinh trong trận đánh; Công an các đơn vị, địa phương, các tổ chức đoàn thể trong Công an thành phố đều có hàng trăm hoạt động, phần việc tri ân, tưởng nhớ, đền ơn, đáp nghĩa các anh hùng, liệt sĩ đã hi sinh cho Tổ quốc nói chung, anh hùng, liệt sĩ lực lượng Công an thành phố nói riêng. Kỷ niệm 80 năm Trận Lê Bình, lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ Công an thành phố Cần Thơ xin dâng những đóa hoa tươi thắm để tưởng nhớ anh linh các anh hùng, liệt sĩ và nguyện kế thừa, phát huy truyền thống của Ngành, đơn vị; kề vai, sát cánh, phối hợp hiệp đồng chặt chẽ cùng các cấp, ngành, đoàn thể; gắn bó máu thịt với Nhân dân, phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, giành thêm nhiều chiến công, đóng góp thành tựu to lớn vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, vào sự nghiệp đổi mới và phát triển bền vững của đất nước nói chung và Công an thành phố nói riêng; mãi mãi xứng đáng với truyền thống vẻ vang của Ngành và lòng tin yêu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Ngày 01/11/1945, thực dân Pháp đánh chiếm thị trấn Cái Răng cửa ngõ phía nam thị xã Cần Thơ với mục đích vừa áng ngữ bảo vệ thị xã Cần Thơ, vừa làm bàn đạp đánh chiếm rộng ra các vùng tự do, vùng kháng chiến. Nhà việc làng Thường Thạnh, tổng Định Bảo, huyện Châu Thành (Nhà truyền thống hiện nay) được chọn làm trụ sở Ban chỉ huy quân Pháp do quan ba Rouen (Ru Ăng) chỉ huy. Để tranh thủ nguồn lợi tiếp tế, lương thực thực phẩm Pháp kêu gọi người dân hồi cư, nhất là người Hoa được đi lại mua bán trao đổi tại chợ Cái Răng.
Quốc gia tự vệ cuộc nhận thấy trong thế giặc hung hãn, cần phải đánh một trận phủ đầu làm nhụt ý chí của chúng và tạo khí thế cho phong trào kháng chiến, sau khi trực tiếp trinh sát tình hình nắm rõ quy luật đi lại của chúng. Đồng chí Lê Bình - Trưởng Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh Cần Thơ nhận thấy phải tổ chức đánh một trận vào Sở chỉ huy quân Pháp đóng tại đây nhằm cổ vũ tinh thần đấu tranh của Nhân dân ta. Sau khi nghiên cứu, phương án “hóa trang kỳ tập” được lựa chọn. Một “Đội cảm tử” được thành lập gồm các đồng chí Bùi Quang Trinh, Cao Minh Lộc, Lê Nhựt Tảo, Trần Chiên do đồng chí Lê Bình trực tiếp chỉ huy. Trận đánh có sự phối hợp tham gia của các lực lượng khác như dân quân, du kích địa phương hỗ trợ bên ngoài.
Mờ sáng ngày 12/11/1945 (nhằm ngày mùng 8 tháng 10 năm Ất Dậu - 1945), các đội viên hóa trang thành Hoa kiều đi buôn trên hai ghe chất đầy mía, trái cây, gạo, heo tiến thẳng về thị trấn, các đơn vị phối hợp cũng trà trộn vào dân thường chiếm lĩnh các vị trí phân công, đi trước vào Sở chỉ huy địch, chớp thời cơ Lê Bình tiến ngay vào nhà việc lên cầu thang, đúng lúc tên quan ba Rouen đang đi xuống, đồng chí Lê Bình nổ súng, quan ba Rouen đổ người xuống, máu chảy lênh láng, ngay sau đó Lê Bình, Trần Chiên, Bùi Quang Trinh chạy lên lầu hạ lá cờ ba sọc của Pháp xuống thay lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên sở chỉ huy địch. Ngoài cổng Cao Minh Lộc, Lê Nhựt Tảo nổ súng diệt tên lính gác cổng tiến thẳng vào yểm trợ cho các đồng chí. Sau giây phút bàng hoàng, địch từ trong các phòng trên lầu phản công lại, cuộc chiến đấu không cân sức các chiến sĩ Quốc gia tự vệ cuộc đã anh dũng hi sinh khi chiến đấu đến viên đạn cuối cùng. Bên ngoài các lực lượng cũng nổ súng phối hợp tiêu diệt nhiều mục tiêu trong thị trấn. Nhận được tin báo Pháp đưa quân từ thị xã Cần Thơ vào hỗ trợ, ta buộc phải rút lui về Mỹ Khánh, huyện Phong Điền. Địch đưa các chiến sĩ của ta bị thương, bị bắt đem ra cầu Cái Răng bắn chết rồi vứt xác xuống sông Cần Thơ.
Trận “Hóa trang kỳ tập” đã tiêu diệt 27 tên, bắn bị thương 17 tên trong đó có viên quan ba Ruoen bị thương nặng phải chuyển gấp lên Sài Gòn trị thương. Về phía ta các đồng chí “Đội cảm tử” đã anh dũng hi sinh cùng một số đồng chí dân quân, du kích… chỉ 10 ngày sau khi thực dân Pháp nổ súng tái chiếm Cần Thơ, một bộ chỉ huy đã bị đập tan, bởi quyết tâm sắt đá và ý chí kiên cường của các đồng chí “cảm tử” Quốc gia tự vệ cuộc, buộc chúng phải rút toàn bộ quân ở Cái Răng, co cụm về thị xã Cần Thơ.
Chính quan ba Ruoen đã viết trên báo Nhân đạo (cơ quan Trung ương của Đảng Cộng sản Pháp): “Mặt trận Cái Răng do những người thanh niên Việt Nam rất trẻ chỉ huy. Họ tấn công vào Tổng hành dinh của chúng tôi tại Cái Răng…
Tôi bất tỉnh vì bị những vết thương khắp mình. Tôi đã được cứu sống và lương tâm đã được thức tỉnh. Tôi thấy chính nghĩa và tinh thần dũng cảm của một dân tộc. Với những khẩu súng tầm thường, họ xung phong quả cảm, không nao núng trước loạt súng liên thanh của chúng tôi quét vào họ. Tôi trông thấy họ hùng dũng tiến lên tấn công về phía chúng tôi. Một người thanh niên vượt lên khỏi làn súng. Anh ta xông lên hạ cờ ba sắc và treo cờ đỏ sao vàng lên, rồi ngã gục một cách dũng cảm phi thường…
Tôi không sợ súng, nhưng tôi khiếp sợ tinh thần chiến đấu của họ.
Tôi sẽ cố vận động Nhân dân Pháp cùng chúng tôi ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc Việt Nam sớm thành công…” .
Đối với Nhân dân Nam Bộ, nơi phải đương đầu trước với cuộc xâm lược lần thứ hai của thực dân Pháp (từ ngày 23/9/1945), là chiến trường đầu tiên trong cả nước thì Trận Lê Bình đã cổ vũ, kích lệ mạnh mẽ phong trào đấu tranh của Nhân dân từ khắp nơi trong vùng, là ngọn lửa đầu tiên thổi bùng khí thế cách mạng, khơi dậy truyền thống đấu tranh, niềm tự hào dân tộc khi có giặc ngoại xâm. Đập tan ý đồ của thực dân Pháp muốn xây dựng, bố trí quân tại thị trấn Cái Răng trở thành bàn đạp để mở rộng vùng chiếm đóng, giằng co với lực lượng cách mạng ở vùng tự do, phá tan ý đồ của địch muốn dựng nơi đây thành căn cứ bảo vệ từ phía Nam thị xã Cần Thơ.
Trận “hóa trang kỳ tập” vào Sở chỉ huy quân Pháp tại thị trấn Cái Răng của “Đội cảm tử” có tiếng vang xa và ý nghĩa lớn lao đối với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp nói chung và với Nhân dân Cần Thơ - Nam Bộ nói riêng, khơi dậy lòng yêu nước nồng nàn trong truyền thống chống giặc ngoại xâm bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt, trong bối cảnh đất nước mới giành được độc lập, tự chủ, chính quyền cách mạng còn non trẻ các thế lực đế quốc, tay sai, mưu đồ xóa bỏ chính quyền cách mạng, đặt lại nền thống trị, thì chiến công này không chỉ là chiến công đầu tiên có ý nghĩa lịch sử đối với Quốc gia tự vệ cuộc (nay là Công an thành phố Cần Thơ), mà còn có ý nghĩa lịch sử của toàn lực lượng Công an nhân dân Việt Nam trong những ngày đầu mới giành được độc lập dân tộc. Hơn bao giờ hết đây là thời điểm đất nước cần sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, tấm gương chiến đấu dũng cảm của anh hùng, liệt sĩ Lê Bình cùng “Đội cảm tử” đã cổ vũ tinh thần, khơi dậy lòng yêu nước của hàng vạn tuổi trẻ thanh niên đứng lên bảo vệ độc lập dân tộc Tổ quốc.
Tại thủ đô Hà Nội, chỉ 08 ngày sau trận đánh - ngày 20/11/1945, trong phiên Họp của Chính phủ lâm thời, do chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì đã đưa nội dung đầu tiên của chương trình nghị sự là bàn việc truy tặng công danh cho 05 đồng chí “Đội cảm tử” Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh Cần Thơ đã hi sinh tại Cái Răng và đây cũng là một trong những liệt sĩ đầu tiên của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược được Bác Hồ và Chính phủ truy tặng công danh.
Đồng chí Đại tướng Mai Chí Thọ - Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an), Trưởng Ty Công an Cần Thơ (1946 - 1948) đã nhận định “Trận đánh đã động viên, khích lệ, cổ vũ cho cán bộ và Nhân dân tỉnh Cần Thơ tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Để giành được chiến thắng, 05 đồng chí Quốc gia tự vệ cuộc trong đó có người chỉ huy thân yêu Lê Bình đã mãi mãi nằm xuống. Tiếc thương các anh, hàng ngàn đồng bào đã về dự lễ truy điệu những người anh hùng của mình. Trận đánh Cái Răng - Trận Lê Bình đã đi vào lịch sử” (Lịch sử Công an nhân dân tỉnh Cần Thơ, tập I giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954)).
Trong thời gian từ 1946 đến 1954, chợ Cái Răng được gọi là chợ Lê Bình, ở Hà Nội những ngày toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp, đường phố Charron được đổi tên là Lê Bình. Ngày nay nhiều tỉnh, thành có trường học, con đường được mang tên Lê Bình và các chiến sĩ “Đội cảm tử” Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh Cần Thơ. Nhạc sĩ Cửu Long đã sáng tác bài hát “Lê Bình ánh sao lòng ta” với ca từ bi tráng, tự hào nói về anh và các đồng chí trong “Đội cảm tử” năm xưa. Nhà văn Phương Hạnh năm 1992 đã viết ký sự lịch sử “Bình minh tiếng súng Cái Răng” tái hiện sinh động Trận Lê Bình năm 1945, ghi nhận chiến công, sự hi sinh, cống hiến của các lực lượng tham gia Trận Lê Bình và anh hùng liệt sĩ “Đội cảm tử” Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh Cần Thơ.
Ca dao vùng Cái Răng, có câu:
“Hỡi ai qua chợ Lê Bình
Nơi đây thấm máu hi sinh anh hùng
Quyết thề không đội trời chung
Với quân giặc Pháp hung hăng bạo tàn”.
Đồng chí Phạm Duy Khương, một cán bộ cách mạng lão thành ở Cần Thơ, đã viết:
“Đất kháng chiến Lê Bình xung trận
Phất cao cờ vẫy gọi tiến lên
Bưng biền thành thị đua chen
Tầm vông xông tới rửa hờn ngàn thu”.
Ngày 03/8/1995, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký Quyết định số 499/QĐ/KT/CTN truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho liệt sĩ Lê Bình; Ngày 01/3/2010, Quyết định số 226/QĐ-CTN truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho “Đội cảm tử” thuộc Quốc gia tự vệ cuộc Cần Thơ (nay là Công an TP Cần Thơ) đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Ngày 06/6/2006, Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ đã ban hành Quyết định số 1431/QĐ-UBND về việc xếp hạng di tích lịch sử văn hóa “Địa điểm chiến thắng của Đội Cảm tử Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh Cần Thơ năm 1945 (Trận Lê Bình)”; Ngày 22/6/2016, Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Quyết định số 801/QĐ-UBND giao cho Công an thanh phố Cần Thơ tiếp nhận, quản lý khai thác di tích lịch sử văn hóa Trận Lê Bình. Sau trùng tu với tên gọi Nhà truyền thống lực lượng Công an Cần Thơ, với hơn 400 hiện vật được trưng bày làm nhiều chủ đề, thể hiện đầy đủ chặng đường hình thành và phát triển của Công an thành phố Cần Thơ qua các thời kỳ. Thông qua các hiện vật, kỷ vật, khách tham quan có thể tìm hiểu thêm về truyền thống đấu tranh và xây dựng của lực lượng Công an Cần Thơ, một bức tranh toàn diện về những chiến công, cũng như những hi sinh mất mát mà bao thế hệ Công an Cần Thơ đã cống hiến cho sự bình yên của quê hương đất nước. Đây còn là tâm huyết, trách nhiệm của các thế hệ lãnh đạo Công an Cần Thơ, Công an lão thành qua các thời kỳ đối với lịch sử, với sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ hôm nay và mai sau. Là nơi để thế hệ trẻ Công an Cần Thơ hiểu thêm về quá khứ để thêm tự hào, tin tưởng vào hiện tại làm hành trang vững bước vào tương lai.
Với truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, ngày mùng 8 tháng 10 (âm lịch) hằng năm Đảng ủy, Lãnh đạo Công an thành phố tổ chức Lễ tưởng niệm để tri ân các anh hùng, liệt sĩ đã hi sinh trong trận đánh; Công an các đơn vị, địa phương, các tổ chức đoàn thể trong Công an thành phố đều có hàng trăm hoạt động, phần việc tri ân, tưởng nhớ, đền ơn, đáp nghĩa các anh hùng, liệt sĩ đã hi sinh cho Tổ quốc nói chung, anh hùng, liệt sĩ lực lượng Công an thành phố nói riêng. Kỷ niệm 80 năm Trận Lê Bình, lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ Công an thành phố Cần Thơ xin dâng những đóa hoa tươi thắm để tưởng nhớ anh linh các anh hùng, liệt sĩ và nguyện kế thừa, phát huy truyền thống của Ngành, đơn vị; kề vai, sát cánh, phối hợp hiệp đồng chặt chẽ cùng các cấp, ngành, đoàn thể; gắn bó máu thịt với Nhân dân, phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, giành thêm nhiều chiến công, đóng góp thành tựu to lớn vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, vào sự nghiệp đổi mới và phát triển bền vững của đất nước nói chung và Công an thành phố nói riêng; mãi mãi xứng đáng với truyền thống vẻ vang của Ngành và lòng tin yêu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Tác giả bài viết: Đào Xuân Thành
Thống kê truy cập
- Đang truy cập38
- Máy chủ tìm kiếm1
- Khách viếng thăm37
- Hôm nay16,072
- Tháng hiện tại627,625
- Tổng lượt truy cập135,784,426