Nguyên nhân của tình trạng trên xuất phát từ ý thức quá chủ quan và tin tưởng nhau của người dân dẫn đến việc chủ hụi lợi dụng và dùng các thủ đoạn để chiếm đoạt tiền hụi. Bên cạnh đó, văn bản quy phạm pháp luật quy định về hụi (Nghị định số 144/2006/NĐ-CP ngày 27 tháng 11 năm 2006 của Chính phủ về họ, hụi, biêu, phường) tại thời điểm đó chưa quy định chặt chẽ dẫn đến nhiều vụ án, vụ việc khi được đưa ra cơ quan chức năng giải quyết thì nhiều hụi viên không biết nhau, không có biên nhận giao hụi, không có sổ hụi, không biết trong dây hụi có bao nhiêu người chơi và bao nhiêu phần hụi.... Để khắc phục tình trạng trên, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 19/2019/NĐ-CP ngày 19 tháng 02 năm 2019 quy định về họ, hụi, biêu, phường (có hiệu lực từ ngày 05/4/2019) thay thế Nghị định số 144/2006/NĐ-CP (gọi tắt là Nghị định cũ), đồng thời quy định nhiều vấn đề mang tính chất ràng buộc trách nhiệm pháp lý như: điều kiện làm thành viên (hụi viên), chủ hụi; gia nhập, rút khỏi hụi; văn bản thỏa thuận về hụi; thứ tự lĩnh hụi, lãi suất; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý của hụi viên, chủ hụi.

Sau đây là một số điểm mới nổi bật của Nghị định số 19/2019/NĐ-CP (gọi tắt là Nghị định mới) người dân cần nắm rõ khi tham gia hụi để tránh vi phạm pháp luật:

1. Chủ hụi phải thông báo cho chính quyền địa phương nơi cư trú biết khi tổ chức dây hụi

Tại Điều 14 của Nghị định mới quy định: Chủ hụi phải thông báo bằng văn bản cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú về việc tổ chức dây hụi khi thuộc một trong các trường hợp sau: tổ chức dây hụi có giá trị các phần hụi tại một kỳ mở hụi từ 100 triệu đồng trở lên; tổ chức từ hai dây hụi trở lên. Nội dung văn bản thông báo: Họ, tên, số chứng minh nhân dân hoặc số căn cước công dân hoặc số hộ chiếu, ngày, tháng, năm sinh, nơi cư trú của chủ hụi; thời gian bắt đầu và kết thúc dây hụi; tổng giá trị các phần hụi tại kỳ mở hụi; tổng số hụi viên. Trường hợp thông tin về dây hụi đã được thông báo theo quy định mà có sự thay đổi thì chủ hụi phải thông báo bổ sung bằng văn bản cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú về việc thay đổi đó. Chủ hụi không thực hiện nghĩa vụ thông báo về tổ chức dây hụi thì bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định pháp luật.

Đây là quy định mới làm cơ sở pháp lý để chính quyền địa phương có thể theo dõi, quản lý việc tổ chức dây hụi cũng như làm căn cứ để xử phạt hành chính người vi phạm.

2. Quy định rõ điều kiện làm hụi viên và chủ hụi

- Điều kiện làm hụi viên được quy tại Điều 5 của Nghị định mới, cụ thể: Hụi viên là người từ đủ mười tám tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định tại Bộ luật dân sự. Người từ đủ mười lăm tuổi đến dưới mười tám tuổi nếu có tài sản riêng có thể là hụi viên của dây hụi, trường hợp sử dụng tài sản riêng là bất động sản, động sản phải đăng ký để tham gia dây hụi thì phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý. Ngoài ra, những người tham gia dây hụi có thể thỏa thuận khác về điều kiện làm hụi viên.

- Điều kiện làm chủ hụi được quy tại Điều 6 của Nghị định mới, cụ thể: Chủ hụi là người từ đủ mười tám tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định tại Bộ luật dân sự. Trường hợp các hụi viên tự tổ chức dây hụi thì chủ hụi là người được hơn một nửa tổng số hụi viên bầu, trừ trường hợp các hụi viên có thỏa thuận khác. Ngoài ra, những người tham gia dây hụi có thể thỏa thuận khác về điều kiện làm chủ hụi.

Nghị định mới quy định rõ điều kiện làm hụi viên và chủ hụi như trên để tránh tình trạng người chưa thành niên, người thành niên mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi đứng ra làm chủ hụi hoặc tham gia làm hụi viên, đến khi bể hụi hoặc xảy ra sự cố thì không có tài sản để trả lại tiền hụi cho các bên tham gia hụi.

3. Bổ sung nhiều quy định mới về quyền, nghĩa vụ của chủ hụi và hụi viên nhằm đảm bảo sự minh bạch, rõ ràng và tăng cường trách nhiệm, sự ràng buộc giữa các bên.

- Quyền và nghĩa vụ của hụi viên được quy định tại Điều 15, Điều 16 của Nghị định mới. Trong đó có một số quy định mới đáng chú ý là:  

+ Hụi viên có quyền: yêu cầu chủ hụi trả phần hụi của hụi viên không góp phần hụi đúng hạn, trừ trường hợp có thỏa thuận khác; yêu cầu chủ hụi thực hiện việc thông báo cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú khi tổ chức dây hụi trong trường hợp chủ hụi không thực hiện.

+ Hụi viên có nghĩa vụ: Thông báo về nơi cư trú mới trong trường hợp có thay đổi cho những người tham gia dây hụi.

- Quyền và nghĩa vụ của chủ hụi được quy định tại Điều 17, Điều 18 của Nghị định mới. Trong đó có một số quy định mới đáng chú ý là:

+ Chủ hụi trong hụi có lãi có quyền lĩnh các phần hụi trong kỳ mở hụi đầu tiên và không phải trả lãi cho các hụi viên khác trong trường hợp chủ hụi đồng thời là hụi viên, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

+ Chủ hụi có nghĩa vụ: thông báo cho các hụi viên về nơi cư trú mới trong trường hợp có sự thay đổi; thông báo bằng văn bản cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú khi tổ chức dây hụi.

4. Bỏ quy định về hụi đầu thảo.

Nghị định mới đã bỏ quy định về hụi đầu thảo là hụi mà theo sự thoả thuận giữa những người tham gia hụi, chủ hụi được lĩnh toàn bộ các phần hụi trong một kỳ mở hụi và không phải trả lãi cho các hụi viên khác (Điều 19 của Nghị định cũ). Đồng thời quy định thêm hụi hưởng hoa hồng bao gồm hụi có lãi và hụi không có lãi là hụi mà hụi viên được lĩnh hụi phải trả một khoản hoa hồng cho chủ hụi theo mức do những người tham gia dây hụi thỏa thuận (Khoản 8, Điều 4 của Nghị định mới).