Theo Văn bản hợp nhất số 21/VBHN-VPQH, các nguyên tắc bảo vệ môi trường bao gồm:

- Bảo vệ môi trường là quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của mọi cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân.

- Bảo vệ môi trường là điều kiện, nền tảng, yếu tố trung tâm, tiên quyết cho phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

- Hoạt động bảo vệ môi trường phải gắn kết với phát triển kinh tế, quản lý tài nguyên và được xem xét, đánh giá trong quá trình thực hiện các hoạt động phát triển.

- Bảo vệ môi trường gắn kết hài hòa với an sinh xã hội, quyền trẻ em, bình đẳng giới, bảo đảm quyền mọi người được sống trong môi trường trong lành.

- Hoạt động bảo vệ môi trường phải được tiến hành thường xuyên, công khai, minh bạch; ưu tiên dự báo, phòng ngừa ô nhiễm, sự cố, suy thoái môi trường, quản lý rủi ro về môi trường, giảm thiểu phát sinh chất thải, tăng cường tái sử dụng, tái chế chất thải để khai thác giá trị tài nguyên của chất thải.

- Bảo vệ môi trường phải phù hợp với quy luật, đặc điểm tự nhiên, văn hóa, lịch sử, cơ chế thị trường, trình độ phát triển kinh tế - xã hội; thúc đẩy phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

- Cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân được hưởng lợi từ môi trường có nghĩa vụ đóng góp tài chính cho hoạt động bảo vệ môi trường; gây ô nhiễm, sự cố và suy thoái môi trường phải chi trả, bồi thường thiệt hại, khắc phục, xử lý và chịu trách nhiệm khác theo quy định của pháp luật.

- Hoạt động bảo vệ môi trường bảo đảm không gây phương hại chủ quyền, an ninh và lợi ích quốc gia, gắn liền với bảo vệ môi trường khu vực và toàn cầu.

Cán bộ, chiến sĩ Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường tham gia hoạt dộng dọn vệ sinh, thu gom rác thải tại các tuyến đường trên địa bàn thành phố

Bên cạnh đó, Văn bản hợp nhất số 21/VBHN-VPQH cũng nêu ra các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động bảo vệ môi trường cụ thể như sau:

- Vận chuyển, chôn, lấp, đổ, thải, đốt chất thải rắn, chất thải nguy hại không đúng quy trình kỹ thuật, quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

- Xả nước thải, xả khí thải chưa được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường ra môi trường.

- Phát tán, thải ra môi trường chất độc hại, vi rút độc hại có khả năng lây nhiễm cho con người, động vật, vi sinh vật chưa được kiểm định, xác súc vật chết do dịch bệnh và tác nhân độc hại khác đối với sức khỏe con người, sinh vật và tự nhiên.

- Gây tiếng ồn, độ rung vượt mức cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường; xả thải khói, bụi, khí có mùi độc hại vào không khí.

- Thực hiện dự án đầu tư hoặc xả thải khi chưa đủ điều kiện theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

- Nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, quá cảnh chất thải từ nước ngoài dưới mọi hình thức.

- Nhập khẩu trái phép phương tiện, máy móc, thiết bị đã qua sử dụng để phá dỡ, tái chế.

- Không thực hiện công trình, biện pháp, hoạt động phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và quy định khác của pháp luật có liên quan.

- Che giấu hành vi gây ô nhiễm môi trường, cản trở, làm sai lệch thông tin, gian dối trong hoạt động bảo vệ môi trường dẫn đến hậu quả xấu đối với môi trường.

- Sản xuất, kinh doanh sản phẩm gây nguy hại cho sức khỏe con người, sinh vật và tự nhiên; sản xuất, sử dụng nguyên liệu, vật liệu xây dựng chứa yếu tố độc hại vượt mức cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường.

- Sản xuất, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất và tiêu thụ chất làm suy giảm tầng ô-dôn theo quy định của điều ước quốc tế về các chất làm suy giảm tầng ô-dôn mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

- Phá hoại, xâm chiếm trái phép di sản thiên nhiên.

- Phá hoại, xâm chiếm công trình, thiết bị, phương tiện phục vụ hoạt động bảo vệ môi trường.

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để làm trái quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Đối với việc xử phạt các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động bảo vệ môi trường, ngày 07/07/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 45/2022/NĐ-CP quy định xử phạt trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Nghị định gồm 4 chương với 78 Điều, cụ thể:

Nghị định quy định thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường là 02 năm. Đồng thời cũng quy định rõ thời điểm để tính thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính các hành vi vi phạm đang thực hiện, các hành vi vi phạm đã kết thúc.

Đồng thời tại Khoản 2, Điều 6 Nghị định quy định mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm hành chính quy định tại Chương II của Nghị định này là mức phạt tiền áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính do cá nhân thực hiện. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.

Ngoài mức phạt tiền, nghị định cũng quy định các hình thức phạt bổ sung như: tước quyền sử dụng giấy phép có thời hạn hoặc đình chỉ có thời hạn theo quy định tại Khoản 2 Điều 25 Luật Xử lý vi phạm hành chính từ 01 tháng đến 24 tháng, kể từ ngày quyết định xử phạt vi phạm hành chính có hiệu lực thi hành. Đồng thời còn bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả như: buộc phải khôi phục lại tình trạng môi trường ban đầu; phá dỡ công trình, thiết bị được xây lắp trái quy định về bảo vệ môi trường để xả chất thải không qua xử lý ra môi trường.

Nghị định quy định chi tiết mức phạt đối với hành vi liên quan đến bảo vệ môi trường như:

- Đối với các hành vi không đăng ký môi trường hoặc không có giấy phép môi trường được quy định tại Điều 14 với mức phạt từ 3.000.000 đồng lên tới 170.000.000 đồng đối với hành vi không có đăng ký môi trường hoặc giấy phép môi trường theo quy định.

- Đối với vi phạm về quản lý chất thải rắn công nghiệp thông thường quy định tại Khoản 2, Điều 26 quy định các hành vi như không có biên bản bàn giao, không có hợp đồng với đơn vị chức năng hoặc không phân loại, không có thiết bị lưu chứa, tự xử lý, tái chế không đúng quy định... bị phạt với các mức từ 3.000.000 đồng lên đến 50.000.000 đồng.

- Ngoài ra Nghị định còn quy định tại Khoản 1 Điều 41 đối với hành vi đốt ngoài trời phụ phẩm từ cây trồng cạnh khu vực dân cư, sân bay, các tuyến giao thông chính phạt tiền từ 2.500.000 đồng đến 3.000.000 đồng.

- Đồng thời, Nghị định cũng quy định mức phạt đối với hành vi xả nước thải, bụi, khí thải chứa các thông số môi trường thông thường hoặc nguy hại vào môi trường tùy theo số lần vượt so với quy chuẩn kỹ thuật đã được ban hành. Theo đó, tổng mức phạt đối với mỗi hành vi vi phạm về xả nước thải, bụi, khí thải từ 1.000.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng.

Nghị định cũng quy định mức phạt đối với hành vi vi phạm về quản lý cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ tầng ô-dôn và giảm nhẹ phát thải khí nhà kính. Đây là điểm mới mà trước đây Nghị định 55/2016/NĐ-CP ngày 18/11/2016 và Nghị định 55/2021/NĐ-CP ngày 24/05/2021 của Chình phủ chưa quy định.

Những năm qua, Công an thành phố Cần Thơ đóng vai trò quan trọng, nòng cốt đi đầu về công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Qua đó, góp phần quan trọng nâng cao nhận thức cho các tổ chức, cá nhân, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường.

Thời gian tới, Công an thành phố Cần Thơ tiếp tục chủ động thực hiện tốt các mối quan hệ phối hợp với các lực lượng trong và ngoài ngành trong công tác phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường; xây dựng các chương trình, kế hoạch phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về môi trường; phối hợp tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo vệ môi trường đến với quần chúng nhân dân; nghiên cứu, ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ phục vụ cho hoạt động phòng ngừa, phát hiện, kiểm tra xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về môi trường đúng quy định, có hiệu quả.