Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật liên quan đến an ninh, trật tự ra đời trong bối cảnh đất nước thực hiện cuộc cải cách tổ chức bộ máy nhà nước lớn nhất kể từ khi thành lập nước. Việc chuyển từ mô hình chính quyền 3 cấp sang 2 cấp từ ngày 01/7/2025 đã tạo ra nhu cầu cấp thiết phải điều chỉnh toàn bộ hệ thống pháp luật. Theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, việc sửa đổi này không chỉ để thích ứng với cơ cấu mới mà còn hướng tới hiện đại hóa và số hóa công tác quản lý nhà nước.
Ảnh: Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật liên quan đến an ninh, trật tự hướng tới hiện đại hóa và số hóa công tác quản lý nhà nước.
Thay đổi đồng bộ mang tính hệ thống Dự án Luật bao gồm 10 luật quan trọng trong lĩnh vực an ninh, trật tự: 1. Luật Cảnh vệ - Củng cố công tác bảo vệ lãnh đạo trong mô hình mới. 2. Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài - Mở cửa có kiểm soát. 3. Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam - Thuận tiện cho người dân. 4. Luật Cư trú - Đăng ký linh hoạt, quản lý chặt chẽ. 5. Luật Căn cước - Số hóa “chìa khóa vạn năng”. 6. Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở - Huy động sức mạnh từ Nhân dân. 7. Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ - Ứng dụng công nghệ thông minh. 8. Luật Đường bộ - Phân cấp thẩm quyền hiệu quả. 9. Luật Quản lý vũ khí, vật liệu nổ - Số hóa lĩnh vực đặc thù. 10. Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ - Đồng bộ trong hệ thống. Ba trụ cột chính của cải cách Trụ cột 1: Thích ứng mô hình chính quyền hai cấp Tất cả 10 luật đều được điều chỉnh để loại bỏ vai trò trung gian của cấp huyện, tạo ra mối liên hệ trực tiếp giữa cấp tỉnh và cấp xã. Thay đổi này là phù hợp với thực tế, nhấn mạnh và tăng cường trách nhiệm của chính quyền cơ sở. Trụ cột 2: Chuyển đổi số mạnh mẽ Điểm đột phá nhất là việc ứng dụng công nghệ số vào hầu hết các lĩnh vực: - Căn cước điện tử trở thành chìa khóa vạn năng. - Thủ tục trực tuyến trong cả lĩnh vực nhạy cảm như vũ khí, vật liệu nổ. - Camera giám sát thông minh trong giao thông. - Ứng dụng định danh quốc gia VNeID tích hợp nhiều dịch vụ.
Ảnh: Ứng dụng định danh quốc gia VNeID tích hợp Căn cước, nhiều loại giấy tờ và cho phép người dân thực hiện nhiều dịch vụ công trực tuyến.
Trụ cột 3: Phân cấp và phân quyền Dự án Luật thể hiện rõ tinh thần “phân cấp mạnh, phân quyền rõ”: - Tăng quyền cho các Bộ trong nhiều lĩnh vực. - Trao quyền cho địa phương quản lý nhiều vấn đề cụ thể. - Giảm thiểu sự can thiệp không cần thiết của cấp trên. Những đổi mới mang tính đột phá Căn cước điện tử: Lần đầu tiên trong lịch sử, một ứng dụng có thể thay thế hầu hết giấy tờ khác. Khi có Căn cước điện tử, người dân không còn phải mang theo sổ hộ khẩu, giấy khai sinh, bằng cấp... khi làm thủ tục hành chính. Làm thủ tục trực tuyến tại bất cứ đâu: Nhiều thủ tục từ cấp visa đến đăng ký vũ khí có thể thực hiện hoàn toàn trực tuyến. Đây là bước tiến vượt bậc trong cải cách hành chính. Camera thông minh - Giám sát không ngừng nghỉ: Hệ thống camera trong khoang lái và khoang hành khách sẽ thay đổi hoàn toàn cách quản lý giao thông, từ việc phát hiện tài xế vi phạm đến bảo vệ an toàn hành khách.
Ảnh: Quy định camera giám sát trong khoang lái và khoang hành khách sẽ góp phần đảm bảo an toàn giao thông, kịp thời phát hiện và xử lý vi phạm.
Tác động kinh tế - xã hội Tiết kiệm chi phí khổng lồ: Cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu không chỉ nhằm tinh gọn quy trình, giảm chi phí xã hội, mà còn là giải pháp căn cơ, toàn diện để xây dựng nền hành chính phục vụ, hiện đại, minh bạch - đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số quốc gia. Tăng cường minh bạch: Hệ thống số hóa giúp mọi giao dịch đều được ghi lại, theo dõi, tạo ra môi trường minh bạch và giảm thiểu tiêu cực. Nâng cao hiệu quả quản lý: Việc phân cấp rõ ràng và ứng dụng công nghệ sẽ giúp cơ quan quản lý nhà nước hoạt động hiệu quả hơn, phục vụ Nhân dân tốt hơn.
Ảnh: Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm hỏi người dân đến làm thủ tục tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ.
Thách thức và cơ hội Dự án luật sửa đổi, bổ sung 10 luật liên quan an ninh, trật tự là cần thiết, tạo nền tảng để Việt Nam xây dựng một hệ thống quản lý nhà nước hiện đại, sánh ngang với các nước phát triển. Song song với đó, việc chuyển đổi mô hình đòi hỏi nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ, đặc biệt là ở cấp xã khi phải đảm nhận nhiều nhiệm vụ mới. Bên cạnh đó, hạ tầng công nghệ thông tin cũng cần được đầu tư mạnh mẽ để đáp ứng yêu cầu số hóa. Tầm nhìn dài hạn, hướng tới tương lai Dự án Luật không chỉ giải quyết các vấn đề trước mắt mà còn đặt nền móng cho tương lai như: - Chính phủ số - Mọi giao dịch với Nhà nước đều có thể thực hiện trực tuyến; - Xã hội thông minh - Công nghệ hỗ trợ tối đa cho cuộc sống người dân; - Quản trị hiện đại - Dựa trên dữ liệu, minh bạch và hiệu quả. Ý nghĩa và tác động sâu rộng Dự án Luật sửa đổi 10 Luật an ninh, trật tự đánh dấu bước chuyển mình quan trọng của hệ thống pháp luật Việt Nam. Đây không đơn thuần là việc điều chỉnh các điều khoản mà còn thể hiện sự chuyển đổi tư duy quản lý một cách căn bản: từ phương thức truyền thống sang ứng dụng công nghệ hiện đại, từ cơ chế tập trung sang mô hình phân cấp hiệu quả. Những thay đổi này phản ánh quyết tâm chính trị cao của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng nền hành chính công vụ tiến bộ. Việc tạo ra một hệ thống pháp luật đồng bộ, hiện đại và thân thiện với người dân sẽ góp phần quan trọng vào việc nâng cao chỉ số cạnh tranh quốc gia và khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Với những nền tảng vững chắc này, Dự án Luật hứa hẹn sẽ tạo ra động lực mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới, đồng thời đặt nền móng cho một Việt Nam thịnh vượng và hiện đại trong tương lai./.
