Trong khuôn khổ của dự án Luật sửa đổi, bổ sung 10 Luật liên quan đến an ninh, trật tự, Luật Cư trú là một trong những văn bản pháp lý có tầm ảnh hưởng sâu rộng nhất đến hoạt động sinh hoạt hàng ngày của người dân. Những thay đổi được đề xuất không chỉ nhằm đáp ứng yêu cầu cấp bách của việc sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước từ mô hình 3 cấp chuyển thành 2 cấp mà còn thể hiện định hướng hiện đại hóa và tối ưu hóa hệ thống quản lý cư trú. Người quản lý phương tiện cũng phải thông báo lưu trú Một trong những điểm mới quan trọng nhất là việc mở rộng trách nhiệm thông báo lưu trú. Theo quy định sửa đổi tại Điều 30, không chỉ các cơ sở lưu trú truyền thống mà chủ sở hữu phương tiện hoặc người được giao quản lý phương tiện cũng có trách nhiệm thông báo lưu trú với cơ quan đăng ký cư trú. Điều này có nghĩa các chủ xe khách, tàu hỏa, tàu thủy, máy bay và cả những phương tiện vận tải hiện đại khác đều phải thông báo việc lưu trú tạm thời của hành khách. Quy định mới này giúp cơ quan quản lý nắm bắt đầy đủ hơn về tình hình di chuyển và lưu trú của người dân, đặc biệt trong bối cảnh du lịch và giao thương phát triển mạnh.
Ảnh: Người dân hiện có thể thông báo lưu trú trên ứng dụng VNeID.
Giảm giấy tờ yêu cầu - Đơn giản hóa thủ tục Một thay đổi phù hợp với thực tiễn cho người dân là việc bỏ yêu cầu cung cấp số Chứng minh nhân dân khi thông báo lưu trú. Thay vào đó, người dân chỉ cần sử dụng thông tin từ thẻ Căn cước công dân, thẻ Căn cước hoặc Căn cước điện tử. Điều này không chỉ giảm bớt thủ tục hành chính mà còn thể hiện sự chuyển đổi toàn diện sang hệ thống định danh cá nhân hiện đại. Người dân không còn phải lo lắng về việc giữ gìn các loại giấy tờ cũ, chỉ cần một thẻ Căn cước là có thể thực hiện mọi thủ tục liên quan đến cư trú.
Ảnh: Theo Luật Căn cước, Chứng minh nhân dân không phân biệt thời hạn đã không còn hiệu lực từ ngày 01/01/2025.
Thích ứng với mô hình chính quyền 2 cấp Để phù hợp với việc chuyển từ mô hình 3 cấp sang 2 cấp chính quyền từ ngày 01/7/2025, cơ quan đăng ký cư trú được điều chỉnh. Theo quy định mới, cơ quan đăng ký cư trú là cơ quan quản lý cư trú trực tiếp thực hiện việc đăng ký cư trú của công dân, bao gồm Công an xã, phường, đặc khu (gọi chung là Công an cấp xã). Điều chỉnh này đảm bảo người dân vẫn được phục vụ thuận tiện trong việc đăng ký cư trú, mặc dù cơ cấu hành chính đã thay đổi. Thủ tục được rút ngắn khi không phải qua cấp huyện trung gian như trước đây, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho người dân.
Ảnh: Đặc khu Côn Đảo. Từ ngày 01/7/2025, cả nước có 13 đặc khu, ở mức độ cấp xã trực thuộc cấp tỉnh.
Xóa đăng ký cư trú trong trường hợp đặc biệt Luật sửa đổi bổ sung thêm trường hợp xóa đăng ký thường trú và xóa đăng ký tạm trú đối với những người bị hủy bỏ quyết định cho trở lại quốc tích Việt Nam. Điều này thể hiện sự thống nhất và đồng bộ với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam. Quy định này đảm bảo tính chính xác trong hồ sơ cư trú quốc gia, tránh tình trạng những người không còn quốc tịch Việt Nam vẫn được ghi nhận trong hệ thống cư trú. Linh hoạt trong đăng ký cho trẻ em Một điểm nhân văn trong Luật sửa đổi là việc làm rõ quy định về việc đăng ký thường trú cho trẻ em. Theo sửa đổi tại khoản 2 Điều 21, việc có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ được quy định rõ ràng hơn, trừ trường hợp có ý kiến đồng ý bằng văn bản. Điều này tạo thuận lợi cho các gia đình trong những tình huống đặc biệt như cha mẹ đang ở xa, làm việc tại nước ngoài, hoặc có vấn đề sức khỏe không thể trực tiếp thực hiện thủ tục. Trẻ em vẫn được đảm bảo quyền đăng ký cư trú kịp thời.
Ảnh minh họa: Dự án Luật đề xuất bỏ nội dung yêu cầu trong tờ khai thay đổi thông tin cư trú phải ghi rõ ý kiến đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ đối với người đăng ký thường trú là người chưa thành niên (trừ trường hợp đã có ý kiến đồng ý bằng văn bản).
Hỗ trợ người có hoàn cảnh đặc biệt Luật Cư trú sửa đổi cũng thể hiện sự quan tâm đến những người có hoàn cảnh đặc biệt. Các quy định về đăng ký cư trú được điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với từng trường hợp cụ thể, đảm bảo quyền lợi của mọi công dân. Đặc biệt, việc bổ sung trách nhiệm thông báo lưu trú của nhiều đối tượng khác nhau giúp cơ quan quản lý có cái nhìn toàn diện về tình hình cư trú, từ đó có các chính sách hỗ trợ phù hợp. Tăng cường quản lý bằng công nghệ Mặc dù không được quy định chi tiết trong phần sửa đổi này, nhưng việc chuyển sang sử dụng Căn cước điện tử và loại bỏ các giấy tờ cũ đã tạo điều kiện cho việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý cư trú. Điều này không chỉ giúp rút ngắn thời gian xử lý mà còn tăng cường độ chính xác và minh bạch trong công tác quản lý cư trú. Người dân có thể kỳ vọng vào một hệ thống quản lý cư trú hiện đại và hiệu quả hơn. Những thay đổi trong Luật Cư trú thể hiện rõ tinh thần “dân là gốc” và sự thích ứng linh hoạt với bối cảnh mới. Việc đơn giản hóa thủ tục, tăng cường trách nhiệm quản lý và đảm bảo quyền lợi của mọi công dân sẽ góp phần xây dựng một xã hội công bằng, minh bạch và hiện đại. Phần tiếp theo: Sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật liên quan đến an ninh, trật tự (Phần 6): Tăng giá trị Căn cước điện tử.
